Jeta në Turqi

Jeta në Turqi i tërheq njerëzit nga e gjithë bota për shumë arsye: klima e ngrohtë, kushtet e mira ekonomike, mundësitë e fitimit, edukimi i volitshëm. Kur vendosni të zhvendoseni në vend, ju duhet të analizoni të mirat dhe të këqijat e banimit me mentalitet të ndryshëm, duke ditur vështirësitë e marrjes së lejeqëndrimit dhe respektimin e ligjit. 

Cila është arsyeja e migrimit në Turqi në vitin 2020 

Të jetosh në Turqi, ju duhet të merrni një lejeqëndrim: e-ikamet. 

Ka disa mënyra për ta marrë një dokument: martohuni me një turk/turke, punësimi, shkollimi, shkuarja në spital, investimi në biznes apo pasuri të paluajtshme. Pas pesë vitesh, personi në fjalë ka të drejtë të marrë shtetësinë turke. 

Punësimi për një pozitë të përhershme

Për të punuar legalisht në Turqi, të huajt kanë nevojë për lejeqëndrim, dhe pastaj ata mund të aplikojnë për leje të punës në Ministrinë e Punës dhe Sigurisë Sociale të Republikës së Turqisë. Megjithatë, aplikantët nuk mund të jenë të vetëpunësuar, ata duhet të aplikojnë për leje pune në kuadër të punëdhënësit. Për të marrë leje pune, ju mund të aplikoni në Turqi ose nga jashtë. Për të aplikuar nga jashtë, aplikacioni duhet të bëhet në ambasadë apo konsulatë të Turqisë.

Kontrata e punës e zbatuar sipas ligjit turk i jep të huajit të drejtën të marrë e-ikamet.

Leje qëndrimi familjar 

Anëtarët e familjes së një shtetasi turk (bashkëshortët dhe fëmijët) kanë të drejtë të marrin leje qëndrim. Periudha e afatit për lejen fillestare është njëvjeçare, e përsëritur më pas në dy vjet. Pas kësaj, ju mund të aplikoni për shtetësi. Shtetasit turk që duan të marrin me vete të afërmit e tyre, duhet t'i plotësojnë disa kërkesa: 

• të kenë të ardhura të përhershme, shuma e të cilës ju lejon ta mbështesni familjen tuaj, pagë minimale, jo më e vogël se 1/3-ta e minimumit për secilin anëtar të familjes; 

• sigurim mjekësor për secilin të afërm; 

• qëndrimi në Turqi për një vit, me leje qëndrim; 

• duke pasur një shtëpi tuajën ose marrëveshje qiraje për pronën, që është e përshtatshme për gjithë familjen;

• duke mos pasur ndonjë vepër penale në pesë vitet e fundit; 

• të jetë i regjistruar në adresën e ofruar. 

Para lëshimit të dokumentit, shtetasi turk dhe familja e tij intervistohen. 

Drejtimi i biznesit tuaj 

Nëse një sipërmarrës vendos të investojë në ekonominë turke (të hap biznesin e tij apo të investojë), kjo i jep atij të drejtën të marrë një lejeqëndrim. Ekziston një qëndrim besnik ndaj biznesmenëve të huaj. Një kompani mund të krijohet vetëm me një aksionar të llojit LLC ose C-Corp. Regjistrimi zgjatë deri në dhjetë ditë. Për të krijuar biznesin tuaj në Turqi ju duhet të paguani një tarifë prej 700-800 eurosh.

Një sipërmarrës i huaj duhet të punësojë të paktën pesë shtetas turq për secilin të huaj. 

Shkollimi në universitetet vendore 

Ata që kanë hyrë në universitetet apo kolegjet turke, mund të aplikojnë për lejeqëndrim. Dokumenti është valid me kushtet e mëposhtme:

• aplikon vetëm studenti; 

• lëshohet vetëm për periudhën e shkollimit.

Pas marrjes së diplomës, specialistët ligjor mund të nisin punën në Turqi, nëse ata marrin leje të punës. Ju duhet të kompletoni të paktën një vit shkollimi të lartë, për të punuar si një student i diplomuar. 

Qëllimet mjekësore 

Nëse një person ka nevojë për trajtim afatgjatë në Turqi, atëherë ai ka të drejtë të marrë lejeqëndrim, i cili lëshohet për një periudhë më të gjatë. Periudha e afatit të dokumentit lëshohet me praninë e mjekut. Një qytetar mund të vie në vend në formë referuese nga klinika e tij apo ndonjë klinikë tjetër.  

Për të marrë lejeqëndrim, ju fillimisht duhet të hyni në vend me vizë të shkurtër turistike dhe më pas të aplikoni në zyrën e migracionit. Qëndrimi në Turqi financohet nga fondet personale apo nga buxheti i shtetit tuaj. 

Lejeqëndrimi turistik

Dokumenti është për turistët që duan të qëndrojnë në vend mbi 90 ditë. Për të marrë leje, i huaji duhet t'i përmbushë disa kërkesa: 

• të ofrojë dëshmi të kapacitetit financiar; 

• të ketë pasaportë valide;

• katër fotografi (jo më të vjetra se gjashtë muaj);

• Sigurim mjekësor valid.

Zotërim i pronës 

Nëse një person ka investuar para në ndërtim, ka blerë objekt të pasurive të paluajtshme ose tokë në Turqi për banim apo për qëllime komerciale, atëherë ai ka të drejtë të marrë e-ikamet dhe më pas shtetësinë.

Dokumenti lëshohet në bazë të këtyre kushteve: 

1. Blerja e pasurive të paluajtshme ose tokës në vend. Blerja e pasurive të paluajtshme apo tokës, pavarësisht çmimit, mund të jetë në vlerë, p,sh 30 mijë euro. Nëse çmimi kalon 250 mijë dollarë, pronari mund të aplikojë për shtetësi. Për ta konfirmuar çmimin e blerjes, ju duhet të ofroni një ekstrakt nga regjistrimi. Pronësia reflektohet nga TAKU - titulli i pronësisë. 

2. Pronari nuk mund ta shesë ose dhurojë pronën para një periudhe prej pesë vitesh. 

Regjimi i vizave në vend 

Një vizë duhet t'ju lëshohet të gjithë të huajve që planifikojnë të qëndrojnë në Turqi për më shumë se 90 ditë. Për disa shtete, ka regjim pa viza. 

Dokumenti lëshohet për këtë grup njerëzish: 

• turistët;
• biznesmenët;
• pronarët e pasurive të paluajtshme;
• studentët;
• familjet e banorëve të Turqisë.

Kur aplikoni për një lejeqëndrim, ju duhet të ofroni evidencën e qëllimit të qëndrimit tuaj, të zotëroni një pronë ose të keni një marrëveshje qiraje.

Migrimi ilegal 

Tani, problemi i migrimit masiv ilegal nuk është i madh. Pasi Turqia dhe shtetet e BE-së themeluan një marrëveshje në vitin 2016, situata është stabilizuar. Procedura e marrjes së një lejeqëndrimi është e thjeshtë dhe nuk merr shumë kohë. 

Shumica e migrantëve preferojnë të legalizojnë qëndrimin e tyre në Turqi, por gjithashtu ka edhe migrantë ilegalë. Më së shpeshti janë sirianë, afganë, ukrainas dhe kazakë. 

Nëse fajtori zihet, ai është i obliguar ta lë vendin dhe kur e kalon kufirin, duhet të paguajë një gjobë. Një refugjat ilegal zyrtarisht nuk mund të punësohet, të blej shtëpi ose të marrë ndihmë mjekësore. 

Jeta në Turqi: një analizë e detajizuar e sferave

Para se ju të vendosni të migroni dhe jetoni në Turqi, këshilloheni t'i studioni peripecitë e vendit, kulturën dhe veshjet, që e përbëjnë kulturën e vendit dhe ta kuptoni mentalitetin e vendasve. 

Qëndrimi nga migrantëve 

Qëndrimi i turqve ndaj të ardhurve varet nga shtetësia e migrantëve dhe qyteti ku ata janë vendosur. 

Në qytetet e pushimeve, për shembull Antalia dhe Alania, të huajt priten në mënyrë miqësore. Turizmi është burimi kryesor i të ardhurave në vendet e pushimit. Por, në qytetet sikur në Konya, njerëzit janë më të distancuar, sidomos për ata që nuk i ndjekin rregullat vendore. 

Komunitetet më të mëdha të të huajve janë të vendosura në Antalia, Stamboll, Ankara dhe Izmir.

Vizitorët prefeorjnë qytetet me infrastrukturë të zhvilluar dhe i shmangen zonave rurale. 

Mentaliteti vendor

Jeta e qytetarëve turq është ndërtuar mbi ligjet e përshkruara në Kuran, por vendi është më ndryshe nga shtetet e tjera myslimane. Turqia është një republikë laike. Disa banorë të Turqisë, dhe veçanërisht ata që jetojnë në qytete ose zona turistike, kanë pikëpamje të gjera dhe me mendje të hapur, ata shpesh heqin dorë nga parimet fetare, tipike për shtetet myslimane. Më shpesh, njerëzit me të njëjtat besime jetojnë në të njëjtën zonë: besimet fetare dhe laiciteti përzihen së bashku.

Njerëzit turk kanë qëndrim miqësor ndaj të huajve. Janë të sjellshëm dhe kanë konsideratë. Shoqërimi me të huajt është një lloj i kulturës turke. Ata gjithmonë janë në gjendje t'ju ndihmojnë dhe lehtësisht bëhen shokë me të huajt. 

Jeta familjare është një problem për ta. Shumica e turqve e nisin familjen në moshë të re dhe duan të kenë më shumë se një fëmijë.

Turqia njihet si shtet shumë punëtor: për shembull, në zonat e pushimeve gjatë periudhës sezonale, ata punojnë me orë të tëra, nga dita në ditë. Shumica e lokaleve janë të hapura nga mëngjesi i hershëm deri vonë dhe hotelet punojnë gjatë gjithë kohës.

Shumë gra të huaja vendosin t'i martojnë shtetasit turk. Në shumicën e rasteve, ka gra nga Rusia që vijnë në Turqi për pushime, por e gjejnë dashurinë e tyre këtu dhe shtëpinë e re. Përveç rusëve, ka gra nga Evropa si Gjermania, Mbretëria e Bashkuar, Ukraina ose Polonia që martohen me shtetasit turq dhe shpërngulen në Turqi përgjithmonë.

Diferencat mes kulturave vendore dhe jetës së përditshme:

1. Shoqërimi dhe mikpritja. Mikpritja turke është e njohur në gjithë botën. Turqit janë shumë mendje hapur, ata pëlqejnë t'i takojnë njerëzit dhe të organizojnë ahengje. Kultura turke është shumë e orientuar dhe sillet rreth familjes. Atyre ju pëlqen t'i ftojnë mysafirët dhe ta vizitojnë shpesh njëri-tjetrin. 
2. Festimet e përbashkëta. Ngjarjet familjare, takimet e rregullta dhe komunikimi me të afërmit. E gjithë kjo bëhet me vallëzime, këndim dhe argëtim - sidomos në festat kombëtare. Nëse një dasmë organizohet, jo vetëm të afërmit ftohen. Festivalet mbahen për ditë të tëra. 
3. Nuk ka ndonjë rregull strikt për femrat turke. Ato lejohen të paraqiten në zonat publike, kafene, diskoteka, etj. Nuk ka asnjë obligim për të mbajtur burka, hixhak apo veshje tjera fetare. Kodi i veshjes është zgjedhje personale ose familjare. 
4. Populli turk kurrë nuk nxiton. Sikurse në vendet tjera jugore, ata kurrë nuk nguten dhe gjithmonë kanë kohë për gjithçka. 
5. Alkooli është legal në Turqi. Ju mund të blini pije alkoolike në Migros apo Carrefour si dhe në dyqanet vendore. Megjithatë, taksat janë më të larta në alkool, që i bën çmimet e tyre më të larta. 
6. Pazaret turke. Janë markete të hapura me pemë, perime dhe të tjera të mira. Në pazare, ju mund të blini gjësende të punuara nga dora e njeriut shumë të lira.

Feja në Turqi

Vendi ka liri në fe. Në vitin 1928, Islami ishte zyrtarisht i ndarë nga shteti. Kemal Mustafa Ataturk e shndërroi Turqinë në shtet sekular, por këtu ka më shumë lloje të fesë islame se sa fe të tjera. 

Kur vizitoni shtëpinë e dikujt tjetër, kujtoni rregullat në vijim: 

1. Largoni këpucët tuaja para hyrjes. Kjo traditë rrjedh nga feja islame. 

2. Hani gjithë ushqimin që ju shërbehet për të mos ofenduar nikoqirin. 

3. Jeni të përgatitur për të ngrënë në tavolinë derisa uleni në dysheme. 

4. Pas darkës, ju mund të ofroni ndihmë për nikoqirin për pastrimin e pjatave. 

Synetia e djemve të moshës 12-14 vjeç është e detyrueshme.

Llojet e ushqimit 

Shumica e kuzhinës turke është e bazuar në mish: viçi, qingji dhe pula. Garnitura zakonisht shërbehet me fasule, perime, oriz, bukë dhe zarzavate. Mishi i derrit nuk është i ndaluar zyrtarisht, por nuk shitet në dyqane. Supat përgatiten nga gjësendet e prera imët. Një ushqim i popullarizuar është qebabi, i cili i ngjan shawarmës së njohur.

Ka gjithnjë shumë produkte nga fermerët vendas në marketet turke: perime, pemë, mish, qumësht, mjaltë, ulli, etj. 

Turqit i pëlqejnë ëmbëlsirat e bazuara në mjaltë, djathë dhe reçel. Pijet më të popullarizuara janë çaji dhe kafja. Ato shërbehen në filxhanë të vegjël. Pijet e popullarizuara janë vodka dhe vera.

Blerja ose dhënia me qira e shtëpisë suaj 

Kur zgjedhni një pronë, ju duhet të keni kujdes për distancën e objektit nga deti, malet, qendra e qytetit, komoditetet vendore dhe vendet turistike. Vlera e pasurive të paluajtshme ndikohet nga lloji i apartamentit në kompleksin rezidencial, nëse prona është shtëpi private apo vilë. Aq më shtrenjtë të kushtojë shtëpia, aq më shumë para mund të fitoni nga qiraja. 

Çdo i huaj mund të blejë pronë në Turqi. Por, një numër i kërkesave duhet të përmbushen: 

• ju mund ta keni në pronësi vetëm një objekt; 

• një pronë nuk mund të jetë më e gjerë se 30 hektarë hapësirë; 

• ju nuk mund të blini pronë afër zonave ushtarake; 

• para transaksionit, ju keni nevojë të hapni një xhirollogari bankare dhe të regjistroheni me taksën e zyres. 

Shumica e pronave shiten të gatshme për t'u zhvendosur, të riparuara dhe të mobiluara. Turqit i kushtojnë vëmendje komoditetit, kështu që zgjedhjet në treg janë të mëdha. 

Kosto e banimit në Turqi 

Banimi në Turqi është më i lirë se në shtetet tjera të Mesdheut, kështu që të huajt shpesh e zgjedhin Turqi për pushim ose banim. 

Pagesa për banim dhe shërbime komunale 

Kostot mujore të mirëmbajtjes variojnë në çmim. Shumica varen nga llojet e kompleksit dhe komoditeteve. Çmimi nuk përfshin përdorimin e gazit, ujit, rrymës, internetit, TV, telefonit. Më e shtrenjta është rryma, sidomos në dimër. Kondicionerët e vjetër të ajrit janë elektrik.

Vështirësitë e marrjes së shtetësisë 

Skema e projektimit për qëndrim të përhershëm në Turqi është një nga më të lehtat në botë. Politika shtetërore lejon shtetësinë e dyfishtë. Dokumenti i marrë ju lejon të vizitoni lirshëm më shumë se 100 vende në një regjim pa viza.

Kush mund ta marrë?

Aprovimi për marrjen e shtetësisë nuk i jepet të gjithëve, por personave që i takojnë kategorive të rregulluara me ligj: 

• jeta në Turqi për një kohë të gjatë - së paku pesë vjet; 
• të jetë i lindur në Turqi; 
• fëmijët e adaptuar nga turqit; 
• fëmijvt e lindur në një shtet tjetër, nga prindërit me shtetësi turke dhe zyrtarisht të martuar.

Për të marrë shtetësinë pas pesë vitesh, ju duhet t'i përmbushni disa kërkesa: 

• të keni lejeqëndrim; 
• definim i qëndrimit tuaj në Turqi;
• të dinë gjuhën vendore (kontrollohet niveli juaj i aftësive gjuhësore);
• të jeni të pavarur, të ardhura të rregullta;
• duhet të mos kenë vepra penale. 

Lista e dokumenteve të kërkuara 

Për t'u bërë shtetas i Republikës së Turqisë, një pako dokumentesh kërkohen: 

1. Deklaratë. Duhet të shkarkohet nga uebsajti i zyrës së migracionit, i mbushur dhe personalisht i nënshkruar. 

2. Pasaporta valide.

3. Lejeqëndrim.

4. Arsyet për marrjen e një lejeqëndrimi të përhershëm: TAPU (dokument që konfirmon pronësinë e pasurive të paluajtshme), marrëveshje qiraje.

5. Fatura e pagesës së shërbimit shtetëror. 

6. Dëshmi e të ardhurave mujore prej 500 euro e më tepër. 

7. Pa vepra penale.

8. Verdikti i aftësive gjuhësore pas ekzaminimeve.  

9. Certifikatë mjekësore që konfirmon mungesën e sëmundjeve serioze. 

10. Fotografi me ngjyra (katër fotografi). 

11. Certifikatë martese ose divorci.

12. Një certifikatë nga zyra e taksës.

Të gjitha dokumentet duhet të përgatitet në mënyrë duplikate dhe të jenë të vendosur në dy folldera në kopje origjinale dhe kopje. 

Kur zhvendoseni në Turqi me fëmijët tuaj, ju duhet të mbledhni certifikatën e lindjes, pasaportën, lejën prindërore për zhvendosje, të autorizuara nga noteri. 

Marrëveshjet me organizatat me aplikacione 

Për ta konsderuar aplikacionin, ju duhet të kontaktoni Ministrinë e Punëve të Jashtme të Turqisë me të gjitha dokumentet e nevojshme. Pas kësaj, personi dërgohet në polici për marrjen e shenjave të gishtave dhe intervistën. Më pas, prapë kthehet në ministri, ku është faza finale e regjistrimit. 

Sa do të kushtojë një lejeqëndrim? 

Dokumentet punues kushtojnë 90 euro. Paratë e paguara shkojnë për shërbime shtetërore. Në rast të refuzimit të aplikuesit, parat nuk kthehen. 

Lëvizjet e dështuara 

Të huajt rralë refuzohen, por nëse ndodh një gjë e tillë, një qytetar ka dy muaj kohë për të apeluar në gjykatë. Është më mirë për të ta angazhojë një avokat për të apeluar. Lejohet të riapeloni jo më herët se pas një viti. 

Si të përshtateni në një mjedis të huaj? 

Për t'u përshtatur shpejt me jetën në një vend të huaj, ne ju këshillojmë të:

1. Mësoni gjuhën turke. Ju ndihmon të komunikoni në situata të përditshme dhe në biseda të shkurtra. 

2. Të kaloni më shumë kohë me vendasit. Të shkoni në kafene vendore, restaurante, etj. 

3. Bashkoheni grupit të komunitetit që flasin gjuhën tuaj në Turqi. Aty mund të ndani përvojat tuaja, të pyesni për këshilla, të bëni miq. 

4. Bëhuni miq me fqinjtë tuaj. Ata do t'ju ndihmojnë në mësimin e traditave vendore. 

5. Studioni legjislacion vendor, histori, kulturë dhe veshje. 

6. Zgjedhni një qytet turistik për të jetuar. Qëndrimi ndaj të huajve është më miqësor. Ju mund të punësoheni në sektorin e turizmit. 

Përshtatja 

Para se të vendosni të zhvendoseni në një vend lindor, ia vlen të dini avantazhet dhe disavantazhet e këtij hapi. Derisa ju jeni në pushime, ju mund të merrni opinione të këqija sepse jeta në Turqi është më ndryshe se pushimet. Është e nevojshme të kuptoni peripecitë e mentalitetit vendor, veshjet, kulturën, ekonominë dhe sferat politike të jetës për t'u përshtatur me realitetin e ri. 

Të mirat e banimit në Turqi 

Njerëzit zgjedhin Turqinë për migrim për arsyet e mëposhtme: 

• klimë e favorshme: ujë i nxehtë, det i pastër dhe shumë diell; 

• banim i favorshëm: çmime mesatare - 1000 euro për një metër katror; 

• mjedis i favorshëm - turizëm i zhvilluar, qeveria alokon para për të përmirësuar cilësinë e ajrit; 

• shpenzime të pranueshme për ushqim dhe fatura publike - më të ulta se në shtetet evropiane; 

• produkte të freskëta gjatë gjithë vitit: perime, pemë, qumësht, mish; 

• infrastrukturë e zhvilluar dhe rrjet i transportit; 

• abuzim i ultë me alkool apo drogë; 

• kujdes mjekësor i cilësisë së lartë; 

• mundësi për të themeluar biznesin tuaj, një procedurë e thjeshtë e hapjes së një biznesi individual dhe LLC për të huajt; 

• çmime të volitshme në dyqane - fabrikat vendore prodhojnë veshmbathje, këpucë, kozmetikë, të mira shtëpiake; 

• sistem i thjeshtë i marrjes së lejeqëndrimit.

Të këqijat e banimit në Turqi 

Këto janë disavantazhet e banimit në Turqi: 

• vështirësi në gjetjen e një pune; 

• rregulla strikte të mosrespektimit të trafikut;

• lloje të kufizuara të ushqimit; 

• çmime të larta të alkoolit; 

• vështirësi në mësimin e gjuhës turke.

Vlerësimet e migrantëve në Turqi 

Oksana, 25-vjeçare, Izmir: “Jam zhvendosur në Turqi për të jetuar me burrin tim. Martesa jonë tashmë ishte zyrtarisht e regjistruar. Prindërit e mi ishin kundër. Unë isha e frikësuar për kulturën e re, e trishtuar për historinë e trishta të grave në vendet lindore. Por, përshtatja ishte e lehtë. Unë kam folur anglisht në fillim dhe më pas e mësova turqishten. Kurrë nuk jam penduar për vendimin tim. Jetoj në një vend pushim, në kushte të mira me njeriun tim të besueshëm". 

Ekaterina, 27-vjeçare, Alania: “Unë jetoj në Turqi me vizë turistike. Rregullisht e rinovoj atë. Punoj si shkrimtare dhe kam të ardhura prej 1000 eurosh. Këto para mjaftojnë për qira, ushqim, udhëtim dhe blerje. Çdo ditë është aktive, kam miq që ma bëjnë jetën të lehtë këtu. Jeta mes myslimanëve nuk është e papërshtatshme. Planifikoj të aplikoj për shtetësi dhe të qëndroj përgjithmonë këtu".